مداح و مداحی

در اين مجال مختصر چگونگى فراگيرى ريتم بسيار سخت است. وزن خوانى و شناخت ريتم خود يكى از مباحث مهم و اساس موسيقى ايرانى به خصوص در حوزه آهنگ سازى است. اما از آنجا كه مداحان محترم مى‏بايست با اين مسأله تا حد ممكن كه زمان كلاس‏ها اقتضا مى‏كند آشنا شوند، اشاره ‏اى مختصر به اين مسأله مینمايم. ان شاء الله در حين برگزارى كلاس‏ها در اين مورد بيشتر با هم كار خواهيم كرد.

 اكثر مواقع اشعار مناسبى به دست شما می‏رسد كه داراى محتوا و مفهوم بسيار غنى است ولى از آنجا كه با ريتم و چگونگى ساخت يك آهنگ مناسب آشنايى كافى نداريد به مشكل بر میخوريد. علم آهنگ‏سازى، درياى وسيع و بیكرانى است كه فراگيرى آن  به سال‏ها تلمذ، نياز دارد. براى آنكه بتوانيد بر روى آن شعر آهنگى مناسب، جديد و وزين بگذاريد، لازم است قبل از هر چيز به محتوا و مفهوم شعر به دقت توجه كنيد، ببينيد هدف شاعر از آن سروده چيست؟ و آن شعر چه پيامى دارد؟ سپس چندين بار آن را با صداى بلند دكلمه كنيد تا حال و هواى بهترى از شعر نصيب شما شود.

 آنگاه با توجه به موضوع شعر بايد ديد كه بهتر است در چه دستگاه و يا گوشه‏اى اجرا شود. قطعاً همان طور كه قبلاً نيز عرض كردم شعرى كه داراى مضمون غم و اندوه است نبايد در چهارگاه، شور و يا ماهور اجرا گردد يا بر عكس.

 سپس مدتى را در دستگاه يا گوشه مورد نظر آواز بخوانيد تا بهتر بتوانيد با حال و هواى آن دستگاه ارتباط درونى برقرار كنيد.

 سپس ذوق و خلاقيت و احساسات درونى شماست كه به شما كمك مى‏كند تا بتوانيد با استفاده از ريتم‏هاى مناسب آهنگى وزين، زيبا و دلنشين كه حق مطلب شعر را ادا كند بر روى آن بگذاريد. سعى كنيد از گذاشتن آهنگ‏هاى تكرارى جداً خوددارى كنيد. براى شروع كمى سخت است ولى اگر ذهن خود را به اين كار عادت بدهيد به مرور زمان خواهيد ديد كه با الهام از ذهن خلاق و احساسات درونى معنوى خود مى‏توانيد آهنگ هايى بسازيد كه درخور نام ائمه اطهار باشد.

 پيشنهاد مى‏كنم كه عزيزان مداح در صورت امكان حتماً كتاب آموزش وزن خوانى 1 و 2 نوشته استاد على اكبر شكارچى را مطالعه كنند

منبع:http://hajsmaeeli.blogfa.com

1 -  تارهاى صوتى (در صورت بيمارى تارهاى صوتى، تغيير در صدا ايجاد مى‏شود).

 2 -  فضاى دهان

 3 - زبان (با تغييرات حركت آن، صدا عوض مى‏شود)

4 -  دندان‏ها (يك خواننده يا مداح كه زياد از تارهاى صوتى خود استفاده مى‏كند بايد به دقت مواظب سلامتى دندان هايش باشد. كشيدن دندان يا گذاشتن دندان مصنوعى زنگ صدا را تغيير مى‏دهد)

5 -  لب‏ها

6 - فك

 7 -  حلق

 8 - سينوس ها

9  -  ريه

10 -  عضلات شكم و ديافراگم

 11 -  ناى (اگر ترشح داشته باشد صدا خراب میشود)

12 -  تنفس (بايد به ازاى كمترين دميدن، بهترين صدا را ايجاد نمود. شدت بيش از حد، نفس را زود تمام مى‏كند)

باقی در ادامه ی مطلب

 براى شروع فراگيرى آواز ابتدا بايد نحوه صدا دهى و يا به قولى صدا سازى را فراگرفته و تمرين نمود

 1 - راحت بنشينيد، به طورى كه اعضاى بدن شما به خصوص مسير تنفسى و حنجره تحت فشار نباشد.

2 -  مجارى تنفسى خود را به كمك ديافراگم از هوا پر نمائيد و سپس بر تارهاى صوتى پرتاب كنيد. هواى پرتاب شده سبب ارتعاش در آمدن تارها و توليد صدا مى‏گردد. اين كار را بدون اعمال هيچگونه فشار و نيرويى انجام دهيد در اين مرحله كنترلى بر صدا اعمال نكرده و تنها صداى نت‏ها را ايجاد كنيد، زيرا در غير اين صورت ممكن است صداى شما به طور مصنوعى توليد شود.

باقی در ادامه مطلب

بسمه تعالی

مشوقتان در امر مداحی چه بود؟

عشق به این کار و تشویق اساتیدی مانند مرحوم ملاحسین مولوی رحمة اله علیه و مهمتر از همه عنایت اهل بیت علیهم السلام بود.

از امام حسین چه میخواهید؟

از امام حسین میخواهم جوابم نکند و از یار همان یار را میخواهم چون که صد آید نود هم پیش ماست.

کدامیک از اشعارتان را بیشتر دوست دارید؟

آن را که مولا بپسندد اما این بیت را بسیار دوست میدارم:

همین است و همین است و همین است

                                  تمام دین امیر المؤمنین است

اساتید شما چه کسانی بودند؟

همانطوریکه نام بردم و در بالا اشاره شد.

استاد حسین مولوی رحمة اله علیه اما بیشترین بهره را در امر شعر و شاعری از دواوین شعرای بزرگ آئینی مانند مرحوم فؤاد , نیّر و امثال ایشان بوده اند.

تأثیر شعر خوب در امر مداحی چیست؟

معرفت , بصیرت و اشتیاق نسبت به اهل بیت علیهم السلام است.

کدامیک از منبریهای بزرگ را میشناختید؟ و احیانأ با آنها منبر هم داشته اید؟

مرحوم استاد فلسفی , شهید هاشمی نژاد ..

و بسیاری دیگر از بزرگانی که با ایشان و در کنار آن بزرگواران مداحی نموده ام.

با کدام مراجع دیدار داشته اید؟

با همۀ مراجع در محضر حضرت آیات غلام: آیة الله وحید صافی , زنجانی , مکارم شیرازی , بهجت , گلپایگانی , نجفی مرعشی..

از خود چه به یادگار گذاشته اید؟

بیش از سی جلد کتاب , کتاب نخل میثم که در حال حاضر به 6 جلد رسیده و کتاب غزلیات آتش مهر ماه خون گرفته در 6 جلد , بهار امامت در 5 جلد , صدف نبوت در 5 جلد , مرآت ولایت در 5 جلد , از سیام تا قیام در 5 جلد و قبل از اینها نیز سروده هایی در غالب آوای مجمع و جزوات ماه محرم و صفر تهیه گردیده بود.

راجع به شور خوانی بگویید؟

اگر شور با محتوا باشد آموزنده و سوزنده باشد بسیار دوست دارم.

در مورد سبک هایی که به صورت تقلیدی از روی خوانندگان غربی و همراه با عیا میباشد چه نظری دارید؟

با قداست و شأن اهل بیت علیهم السلام مغایرت دارد.

تا به حال چه شغل هایی را داشته اید؟

شغل های مختلفی مانند نانوایی , چاپ خانه و .. ام در کنار آنها همیشه افتخار مدّاحی داشتم و مقداری درس حوزوی خواندم و در آن زمینه نیز استعداد خوبی داشتم و حتی برخی از کتاب ها مانند صرف و نحو را به شعر درآورده بودم.

از فعالیت در عروسی خوانی بگوئید؟

چهل سال است در امر عروسی خوانی مذهبی انجام وظیفه کردم که به بسیاری از مداحان الگو داده ام.

در امر تبرّی و برائت از دشمنان اهل بیت که ید بیضایی دارید در این باره بگوئید؟

درباره دشمنان اهل بیت علیهم السلام نیز وظیفۀ خود را انجام دادم چون تولّا بدون تبرّی معنا ندارد. اهل سنت هم علی (ع) و دشمنان او را دوست دارند البته این دوستی نیست بلکه دو هوا بودن است.

کمی از پدرتان بگوئید؟

رحمت حق به روانش که از کودکی مرا به مجالس امام حسین (ع) برد و بذر ولایت را در وجودم کاشت.

برای کدام روضه ها بیشتر میسوزید؟

حضرت زهرا (س) , گودال قتلگاه , اسارت حضرت زینب.

اخلاص چیست؟

در یک جمله بگویم برای رضای خدا خواندن نوشتن و سرودن.

آیا به چشم خود کرامتی از اهل بیت علیهم السلام دیده اید؟ برای ما بگوئید؟

اگر چه گفتنی نیست و کرامات بسیاری دیده ام و شنیده ام (چون مثل اهل بیت مثل خورشید است که به همه چیز میتابد).

اما به یاد دارم در حرم علی ابن موسی الرضا (ع) با جمعی از ذاکرین مانند حاج محمد نوروزی فرزند فلجی را آورده بودند و در کنار ما ایستاده بودند من در دل نیت کردم امام رضا تا به حال شنیده ایم اما ندیده ایم .. شما را به حق جوادتان امروز به ما نشان دهید. که در همین اثناء بود دیدم شیون پدر و مادر این فرزند فلج بلند شد و همه ریختند لباسهای او را برای تبرک برداشتند.

برای مداحان چه نصیحتی دارید؟

سه نصیحت: 1-استاد ببینند 2-مطالعه کنند 3-صحیح بخوانند.

برای بانیان هیأت چه نصیحتی دارید؟

به بانیان هیأت میگویم ببینند چگونه رضایت اهل بیت علیهم السلام بدست می آید. از کسانی دعوت کنند که مورد رضایت اهل بیت و خواندنشان در شأن اهل بیت علیهم السلام باشد.

در شهدای کربلا کدامیک را بیشتر دوست دارید؟

تمام شهدای کربلا را دوست دارم اما حضرت ابوالفضل العباس و حبیب ابن مظاهر جور دیگری دلم را بردند.

کدام یک از شعرای آئینی را بیشتر دوست میدارید؟

به جهت کمی وقت شعر خیلی از این بزرگواران را ندیده ام اما در صدر همه حاج علی انسانی و افراد دیگری مانند آقای لطیفیان , برقعی , قاسمی و ..

توصیه شما به شاعران آئینی؟

عزیزان شما شعرای آئینی زبان اهل بیت عصمت هستید لذا درآوردن هر مضمون و هر سخن آزاد نیستید شاید شعرتان در محضر امام زمان (عج) خوانده شود.

چرا تخلصتان میثم است؟

تخلصم را میثم گفتم چون علاقه خاصی به جناب میثم تمار داشتم و دارم کسی که در راه مجیت امامش مقاوم بود تا به شهادت رسید.

در یک جمله نظرتان را در این کلمات بگوئید؟

امام حسین : خون خدا

میثم تمار : صاحب سرّ امیر المؤمنین

نخل میثم : باغ عشق

هیئت شاهزاده علی اکبر روستای کرمجگان : دوست چهل ساله ام

علی انسانی : ادیب دلسوخته

محمد نوروزی : سوخته و سوزنده

حسن خلج : تندیس ادب

سعید حدادیان : عاشق پر شور و با بصیرت

برادران طاهری : چکیده های عشق

کریمخانی : نوای ملودی عشق

حمید منتظر : صاحب آواز و صدا

منصور ارضی : پدر سوز و شور و عشق

حاج علی آهی : اب المادحین و الشعرا

ذبیح العطشان : فریاد مظلوم

آیة اله وحید خراسانی : اب المراجع

زهیر سازگار : امید آینده

حبیب ابن مظاهر : پیری که شور جوان داشت

شیخ جعفر شوشتری : مرجع عاشق و مقتل سیّار

امام خمینی : روح خدا در کالبد انقلاب

گودال قتلگاه : محل وصال خدا و امام حسین (ع)

اشک: گوهر فراتر از بها

                           بسمه تعالی

بنده کمترین غلامرضا سازگار هستم متولد 1320در شهر خون وقیام (قم) متولد شدم در خانواده ای که مشتاق اهل بیت علیهم السلام بودند پرورش یافتم پدرم که رحمت خدا براوباد از کودکی دستم را می گرفت به نماز جماعت و مجالس ابا عبدالله می برد تربیت آن پدر ومادر دلسوخته ام عشق اما حسین علیه السلام را دردلم مشتعل ساخت تقریبا در سن ده سالگی پدرم یکشب مرادرنماز جماعت برد امام جماعت مرحوم آیة الله شرعی بود آن بزرگوار فرزندی داشتند به نام محمدرضا که اکنون یکی از بزرگان حوزه علمیه در قم هستند ایشان در همان سن کودکی به دستور پدر چند بیت شعر در مصیبت امام حسین(ع) خواند همه گریه کردند درست به خاطرم هست که آن شب شب اول ماه محرم بود همان شب از امام حسین (ع) خواستم که این افتخار را به من حقیر هم عطا کند از همان شب کم وبیش در مجالس می رفتم اما کسی اجازه خواندن به من نمی داد تاصمیم گرفتم با بچه های هم سن وسال خودم یک هیئت بگیرم تا به این بهانه خود هم مصیبت بخوانم کم کم از جلسه نونهالان به جلسات دیگر دعوت شدم به لطف خداصدای خوبی داشتم تا درجلسات بزرگان جابازکردم تادر کنار استاد میرزا محمد فقیهی اجازه خواندن یافتم در هر جلسه چند بیت مختصر می خواندم از همان کودکی مشتاق استادم مرحوم حاج ملا حسین مولوی رحمة الله علیه بودم به این فکربودم که آیا می شود یک روز در محضر ایشان شعر بخوانم تا یکشب در حال خواندن در مسجد محله خودمان بودم که استاد مولوی وارد مجلس شدند آن شب شب سوم شعبان بود گویی از شادی در پوست خود نمی گنجیدم که درمحضر آن بزرگوار عرض ادب می کنم ایشان با نگاه محبت آمیزمرا مورد لطف قرار دادند وبعدازآنکه خواندم به پدرم فرمودند ایشان را نزد من بیاور خدا می داند چقدرازبرخورد پدرانه ومتواضعانه آن بزرگوار لذت بردم از آن شب به بعد هر هفته در جلسه عصر جمعه ایشان شرکت می کردم و می خواندم آن جلسه به نام ذاکرین به سرپرستی آن استاد بزرگوار بود در آنجا رشد کردم و به جلسات زیادی دعوت می شدم ناگفته نماند که در آن ایام پدر ومادرم بسیار فقیر بودند و من به خاطر آنکه کاروشغلی داشته باشم به هر کاری که آماده بود مثل بنائی نانوائی چاپخانه مشغول می شدم درسن 19 سالگی ازدواج کردم وبرای فرار ازسربازی درنظام طاغوت از قم به تهران آمدم .

زجروسختی من درتهران شروع شد نه پول داشتم نه آشنا نه مکان دوشبانه روز گرسنه در خیابان های تهران قدم می زد رو نداشتم نزد کسی اظهار گرسنگی کنم شب تا صبح در یک از خرابه های میدان شوش می خوابیدم اینها را برای این نوشتم که از خدا تشکر کنم این بنده گنه کار را ازکجا به کجا رساند که امروز به برکت مولایم اباعبدالله علیه السلام در بوستان ولایت خارراهی شدم وباغبان به قیمت گل تحویلم گرفته سلام بر حسین درود بر حسین خدا می داند مدتی در جوانی به شغل چوپانی مشغول بودم خدا روز به رروز عزتم داد گنه کارم به جای آنکه آبرویم ببرد آبرویم داد همیشه در پیشگاه اوباید عرق شرم بر چهره ام جاری شود خدا شش فرزند به من داد چهار دختر ودوپسر بنام عباس وزهیر داد عباس مشتاق خدمت در مجالس امام حسین بوده وزهیر به حمدالله افتخار مداحی وشاعری دارد که خواندن اویادآور جوانیم وامید آینده ام می باشد شاید دوستان بخواهند بدانند چگونه در حین مداحی افتخار شاعری نصیبم گردید در حقیقت آن عنایت اهل بیت بود ولی هر عنایتی وسیله می خواهد به خاطر دارم که هنوز شعر نگفته بودم که عزیزی چند بیت شعر در مصیبت حضرت روقیه (س)خواند ومن تصمیم گرفتم که نظیر آن را بسازم اتفاقا به لطف خداموفق شدم ولی امروز آن اشعار به خاطرم نیست فکر می کنم اول شعری که برای حضرت زهرا (س) سرودم شعر بریزآب روان اسماء  وبعداز ان 

حق بردن وسیلی زدن وسینه شکستن       مزد زحمات شب وروز پدرم بود

واشعار دیگر که امروز به لطف اهل بیت بیش از 30جلد کتاب شعر  من جمله کتاب های نخل میثم به حقیرعنایت شده

البته دراین لطف وعنایات رویاهایی دیدم که گفتنش صلاح نیست همین قدر بگویم اهل بیت پیامبر (ع)چون خورشید به همه چیز چه قصر چه ویرانه می تابند امیدوارم تا زنده هستم برای اهل بیت (ع) بسرایم نا گفته نماند که شعر بنده حقیر قریب به اتفاق در مدح ورسای اهل بیت آل الله بوده ودرکنار آن اشعار فراوانی برای انقلاب شهدا ونظام جمهوری اسلامی ایران که وظیفه خود می دانستم سرودم سلام بر امام عصر حجة ابن الحسن (عج)وسلام بر علما ومراجع بالاخص امام خمینی (ره)ودرود بر رهبر انقلاب وهمه شیفتگان آل الله تا روز قیامت

التماس دعا غلامرضا سازگار

نکته های  ادبی :

1- بیت چیست؟

هر یک از سطرهای یک شعر، یک «بیت» نامیده می شود و واحد شعر محسوب می گردد.

2- مصراع چیست؟

هر بیت شامل دو قسمت است که هر یک از این بخشها «مصراع» نام دارد.

3- وزن چیست؟

آهنگ خاصی را که در تمامی مصراعهای یک شعر یکسان است، «وزن شعر» می نامند.

4- ردیف و قافیه را تعریف کنید؟

-  به یک یا چند واژه، که به صورت کلمه ای مستقل و به یک معنی در پایان همه مصراعها تکرار شود «ردیف» گویند.

-  به حروف مشترکی که در پایان واژه های یک شعر یا یک بیت تکرار شود «قافیه» و به کلماتی که این حروف مشترک در آنها آمده است «کلمات قافیه» گویند.

 بقیه در ادامه مطلب

بدن انسان برای آنکه تندرست و ورزیده باشد نیاز به کارمداوم و یا ورزش مستمر دارد . با توجه به اینکه

حنجره و تارهای صوتی هم از جنس غضروف می باشند  لذا همانند بدن نیاز به تمرین و ورزش مستمر دارند . برای اینکه تارهای صوتی یا به اصطلاح حنجره قوی داشته باشیم  باید همانند بدن قوی هم از تغذیه سالم بهره جسته و هم اینکه از ورزش خوب و مناسب بهره ببریم .

برای مثال : برای  اینکه بدن ورزیده ای داشته باشیم به بدنسازی مراجعه می کنیم و  هم از راه درست می توانیم بدن  و هیکل خودمون و بسازیم و هم خدای نکرده از راه غیر علمی  و ...

در راه درست ورزشکار و یا بدنساز سختی تحمل می کند و کم  کم و آهسته و آرام با استفاده از دمبل و هالتر و وزنه و ... و تمرین مستمر به بدنی سالم و رو فرم دست پیدا می کند  اما در نوع و شکل دومش که مذموم می باشد  و دارای عوارض بسیار  شخص برای اینکه زودتر به شکل هیکل مورد نظر برسد از مواد شیمیایی نظیر  دارو ها و قرص ها و پودر و ... استفاده می کند که یکی از عوارض آن عقیم شدن و ... است .

در ورزیده کردن حنجره و تارهای صوتی نیز چنین است . اگر شخص خواننده و مداح بتواند از راه درست وارد شود و سختی  تمرین مستمر را به جان بخرد  به حنجره ای قوی و روفرم دست می یابد  اما اگر می خواهد سریع حنجره اش را خوب کند  باید  از مواد شیمیایی استفاده کند که عوارشی چون سرطان حنجره و ... را در بزرگسالی و حتی میانسالی بهمراه خواهد داشت . لذا خواهش ما از دوستان این است به هیچ و جه از تمرین دست نکشند و به طرف قرص و آمپول و ... مگر  در صورت تجویز پزشک مراجعه نفرمایند .

ابتدا تمرین تنفس:

یکی از مواردی که در مداحی و خوانندگی بسیار مهم است تنفس  است . مداح و خواننده نباید نفس کم بیاورد چون در این صورت ادای کلماتش بریده بریده شده و حالت و صورت خوشی نخواهد داشت.

یکی از تمرینات تنفس بدین صورت است : تا جایی که می توانیم هوا درون شکم و شش ها جمع می کنیم سپس با ادای کلمه "آ" یا "ای" یا "او"  که ما به خاطر اینکه شما مداحان عزیز  بتوانید ذکری بگویید و ثوابی هم برده باشید  ترجیحا "یارب"و ... را پیشنهاد می کنیم بدین صورت که پس از اینکه هوا را جمع کرده و به قول علمی دم کردیم حالا آرام و یک ضرب تاجاییکه نفس داریم کلمات فوق را ادا می کنیم تا نفس ما تمام شود .

این کار را در حدود ۱۵ دقیقه ادامه می دهیم و هر روز این عمل را  انجام می دهیم

این تمرین از یک تا دوماه هر رزو انجام گیرد .

و اما تمرین دوم تنفس:

یک شمع روشن و یا یک تکه کاغذ می گیریم و جلوی دهان قرار می دهیم . شکم را پر از هوا می کنیم بطوریکه شکم از هوا پر شده و بالا بیاید . بعد آرام هوا را جلوی شمع روشن یا تکه کاغذ بیرون می دهیم  بصورتیکه شعله شمع کمترین تکان را بخورد. این تمرین را هم اگر هر روز انجان دهیم برای تقویت قفسه سینه و همچنین قدرت تنفس موثر می باشد.

گرم کردن حنجره و تارهای صوتی

اما برای  اینکه حنجره را گرم کنیم و تمرین قوی کردن حنجره داشته باشیم . به شرح ذیل عمل می کنیم

 ابتدا از پایین ترین پرده صدای خود شروع کرده و آرام حرف "آآآآآآآآآآآ" را می کشیم و حدود ۵ دقیقه در این پرده تمرین می کنیم  و بع از آن به پرده بعدی رفته و همین حرف را  با صدای بلند تر  ادا می کنیم و بعد از ۵ دقیقه  به پرده بالاتر و پرده بالا رفته و با صدای شش دانگ می خوانیم .

نکته : نوجویان عزیز توجه داشته باشند در هر پرده وقتی احساس خارش  و یا سرفه در حنجره در موقع خواندن و تمرین کردیم حتما باید حنجره را استراحت داده و به پرده قبلی برگردیم و باید بدانیم که این نشان از آن دارد که حنجره ما در پرده قبلی خوب آماده و گرم نشده است.