تبادل لینک هوشمند 
براى شروع فراگيرى آواز ابتدا بايد نحوه صدا دهى و يا به قولى صدا سازى را فراگرفته و تمرين نمود
1 - راحت بنشينيد، به طورى كه اعضاى بدن شما به خصوص مسير تنفسى و حنجره تحت فشار نباشد.
2 - مجارى تنفسى خود را به كمك ديافراگم از هوا پر نمائيد و سپس بر تارهاى صوتى پرتاب كنيد. هواى پرتاب شده سبب ارتعاش در آمدن تارها و توليد صدا مىگردد. اين كار را بدون اعمال هيچگونه فشار و نيرويى انجام دهيد در اين مرحله كنترلى بر صدا اعمال نكرده و تنها صداى نتها را ايجاد كنيد، زيرا در غير اين صورت ممكن است صداى شما به طور مصنوعى توليد شود.
باقی در ادامه مطلب
موضوعات مرتبط: آموزش مداحی
برچسب‌ها: صداسازیآموزش صدا سازی
نکته اول:
شخصی که در ابتدای مسیر آموزش مداحی قرار میگیرد شاید به جهت نبود برنامه ای مشخص دچار سردرگمی گردد وعلت اصلی آن در ندانستن جواب این سه امر است:
1- چه بخوانیم ؟
2- از کجا بخوانیم؟
3- چگونه بخوانیم؟
اما اینکه چه بخوانیم :بطور خلاصه یک مداح باید برای مداحی مطالبی از قبیل شعر آشنایی با تاریخ ومعارف زندگانی اهل بیت مقتل وکرامت را دارا باشد اصولا یک مداح بر فرض اگر بنا باشد یک ساعت مداحی کند مثلا برای شهادت حضرت زهرا (س) ابتدا باید یک رباعی صلوات بخواند سپس یک غزل امام زمان بعدازآن یک قصیده یا مثنوی در مدح بی بی که درحین خواندن قصیده یک کرامتی از بی بی که معمولا متناسب با معنی یکی از ابیات قصیده است بخواند وسپس یک غزل مصیبت وبعد روضه وزبانحال وسپس یک نوحه واحد شور.... این یک منبر کامل است بگذریم ازاینکه در زمان ما بعضی ها چون توان خواندن خیلی از اینها راندارند وصرفا به خواندن شور ونوحه اکتفا کرده اند که البته به این افراد نمی توان مداح گفت چون 10 درصد از اصل مداحی را بیشتربکار نمی برند
اما اینکه از کجا بخوانیم واین مطالب را ازکجا به دست آوریم بحمدالله مداحان امروزه فقر شعری وتاریخی و.. ندارند چرا که برای یک مداح 4 جلد نخل میثم استاد سازگار یا دواوین استاد موید شفق و.... همچنین شعرای جوان مانند آقای لطیفیان و... کفایت می کند
وهمچنین در شناخت معارف مقتل وکرامت کتب فراوانی وجوددارند ازقبیل :منتهی الآمال . سحاب رحمت . از مدینه تا مدینه وهمچنین کتب کرامات مانند کرامات الحسین و....
واما اینکه چگونه بخوانیم : طریقه خواندن قصیده غزل و.... نیاز به کلاس رفتن واستاد دیدن وهمچنین الگو برداری از مداحان مطرح دارد.
نکته دوم:
عوامل گرفتگی صدا:
گرفتگی صدا در امر مقدس مداحی یک عامل طبیعی است که براثر عوامل مختلف برخواننده عارض می شود.
عواملی مانند:سرماخوردگی .داد زدن بیجا .خواندن زیاد .استرس .خوردن چیزهایی که برروی حنجره اثر می گذارد استعمال دخانیات و...
1- در سرماخوردگی حتی الامکان نباید خواند وباید مواظب بود که اخلاط مجاری بینی فروبرده نشود که موجب برونشیت شدن حنجره وعاقبت گرفتگی صدا می گردد.ودر صورت نیازباید ملایم خواند تا حنجره تحریک نشود
2- داد زدن های بیجا (چه در مداحی کردن چه در دعوا کردن یا صدا زدن افراد از راه دور و...)مخصوصا در وقتی که حنجره گرم نشده به شدت برروی صدا اثر می گذارد
3- خواندن زیاد باعث خستگی حنجره می گردد حالا چه دریک مجلس زیاد بخوانیم وچه در چند مجلس پشت سرهم که اگر شخص خواننده از روی خبرگی واستادانه بخواند می تواند صدای خود را کماکان باز نگاه دارد.
4- خوردنی هایی ازقبیل غذاهای سرخ کردنی رب سس ادویه جاتی چون فلفل موجب تحریک حنجره می گردد البته خواننده باید صدای خود راورزیده کند و به تمامی خوردنی ها عادت دهد چرا که امروزه خیلی جاها بالاجبار باید از این خوراکی ها تناول کرد وثانیا مداحان هم دل دارند پس بالاخره آیا مجازهستیم برای تناول این خوردنی ها یا خیر؟جواب این است که در موقعی که زیاداز حنجره کار می کشیم مانند ایام محرم نه تنها نباید از ایین عوامل محرک بپرهیزیم بلکه باید از چیزهایی که مورد تقویت وصاف شدن آن می گردد استفاده کنیم .
5- واما استعمال دخانیات خیلی ها به ویژه افراد شور خوان آن را باعث بهتر شدن صدایشان می دانند که البته این معزلی است در امر مداحی که باید در جای خود متذکر شویم
6- استرس هم که نیاز به توضیح ندارد
واما نکته اصلی درپاسخ اینکه چه چیزهایی برای صداخوب است به قول استادمان باید هرکسی دکتر صدای خودش باشد هرکسی حنجره اش به یک چیز حساسیت دارد مثلا بعضی ها سرکه را موجب گرفتگی صدایشان می دانند ولی بعضی را می شناسم که شیشه سرکه شان همراهشان است البته چیزهایی مثل چهار تخمه آبجوش عسل وآبلیموو... در عرف مامشهوراست که برای همه صداها خوب است
واما نکته آخر اینکه اگر صدایی بگیرد درست است که چیزهایی مانند آمپول دگزا متازون واقعا مؤثراست اما خواننده نباید از گرفتگی صدا رنج ببردچرا که همین ناراحتی موجب گرفتگی بیشتر صدا می شودواین گرفتگی دورانی دارد وتا طی نشود حنجره باز نخواهدشد البته دوایی اصلی گرفتگی صدا نخواندن است وبس تا اینکه صدا باز گردد
نکته سوم:
طریقه خواندن مجالس هیئت مساجد دعا خوانی عروسی ترحیم ولیمه مکه:
بطور اجمال هرگونه مجلسی جهت نوع ووقت چینش وترتیب شعری جداگانه ای را می طلبد:
مثلاخواندن در هیئت با مجلس ترحیم فرق بسیاری داردکه اجمالا توضیح مختصری از هر کدام به آن پی خواهید برد:
1-(هیئت) در هیئات خواندن چه ولادت ها وچه شهادت ها براساس نوع مستمع ووقت خواندن متفاوت است مثلا در بعضی مجالس مستمع همگی جوان هستند وخواننده اصلی هم شما باید در آن مجالس معمولا در شهادت ها در یک ساعت ابتدا با لحن فنی غزل بعد قصیده وسپس کرامتی که متاسب با معنای یکی از بیتهای قصیده میباشد بیان شود وسپس گریز ومصیبت وروضه وزبانحال وبعد ازهمه زمینه واحد شور....اما در مجالسی که مستمع یک دست نیست وافراد مسن هم هستند مانند هیئتهای فامیلی درآنجا ضمن آنکه فنی می خئانیم باید سنتی خوانی هم لحاظ شود تا به دل همه بچسبد البته اول باید نیتمان برای دل امام زمان باشد وبس اما درآنجا که خواننده های دیگری هم هستند معمولا غزلی کئتاه وچند بیت گلچین شده از یک قصیده ویک گریز کوتاه برای 15 الی 20دقیقه را می طلبد اما درولادت ها هم که بعد از غزل باید قصیده ولادت خواند وضمن گفتن کرامتی یا فضیلتی در ضمن آن به خواندن سرود که البته سرودی با سبکی مرتبط با شانیت جلسه پرداخت مثلا سبک سرود در مساجد یا درنزد علما نباید از شانیت آن دور باشد.
نحوه خواندن مجالس عروسی : اولا باید گفت عمده وظیفه یک مداح در مجالس عروسی بدین نحواست که با یک مقدمه چینی شبیه به بحر طویل برنامه راآغاز کندمثلا:بنام ایزد پروردگار خالق هشت وچهار آفریننده لیل ونهار سلام اینجانب زهیر سازگار خدمت حضار باوقار...... سپس چند بیتی مولودی یا مدح مولا به اندازه 5الی 10دقیقه که بستگی به نوع مستمع دارد بخواند وبعد چند بیت شعر طنز اگر صلاح بود لطیفه ای کوتاه وهنگام ورود داماد نیز با آماده کردن مجلس وبا دست زدن حضار داماد را وارد کند وسرودی بخواند تا داماد با همه دیدار کند واز مردم بخواهد که داماد را نبوسند تا زودتر به جایگاهش بنشیند وبعضا بعد از آن مسابقه ای به سلیقه خود اجرا میکنند وخلاصه در پایان ماه داماد ودوپدر عروس وداماد را دعوت می کنند واز داماد می خواهد که ابتدا پدر وبعد پدر خانمش را ببوسد وسپس دوپدر عرروس و داماد نیز یکدیگر را ببوسند. البته با نبود پدر می توان از پدر بزرگ یا عمو یا برادر بزرگتر نیز دعوت کرد
در مجموع مجالس عروسی سه نوع می باشد :
1-علمایی 2-نیمه مذهبی 3-غیر مذهبی
در مجالس علمایی که مجلس مجلس سنگینی می باشد وباید حرمت علما نیز نگه داشته شود بیشتر مدح اهل بیت خواندن مورد پسند است وکمتر باید شعر عروسی خوانده شود که این امری واضح است
در مجالس نیمه مذهبی که معمولا مداح در این مجالس بیشتر دعوت می شود که مثلا خانواده عروس یا داماد یا طیفی از دوخانواده مذهبی بوده وبه قول خودمانی اهل بزن وبکوب نیستند کار مداح مقداری سخت تر است چون مستمع غیر مذهبی هم حضور دارد ومداح باید اگر چه سخت است اما هردو را راضی نگه دارد .واما مجلس سوم که درآن همه به نوعی قر درکمرشان خشگ شده است نه تنهامداح نباید بخواند حتی حضور در آن مجلس در شان یا مداح اهل بیت نمی باشد
واما مجالس ولیمه در این مجالس مداح ضمن خوش آمدگویی به زایر وآرزوی زیارت قبولی ابتدا چند بیتی مدح مولا خوانده وسپس ذکری از مولا می گیرند چند بیت شعر خوش آمد گویی به زایرین را می خواند مانند:
گل امد سنبل آمد عنبر آمد زمکه زایر پیغمبر آمد
وحتی میتواند از حاجی به بالای مجلس دعوت کند گل دستش دهد وخاطره ای از آن سفر روحانی از اوبپرسد که البته در این مجالس هر چه کمتر بخواند بهتر است چون اولا همه نوع مستمعی وجود دارد وثانیا همه با هم حرف می زنند به قول استادمان می فرمود کم خواندن بهتر از زیاد خواندن است چرا که اگر بد بخوانیم می گویند خدا پدرش را بیامرزد که تمام کرد اگر خوب بخوانیم همه تشنه شنیدن صدای ما میی مانند و می گویند ای کاش بیشتر می خواند البته کم خواندن به اندازه ای که حمل بر کم فروشی یا کم گذاشتن در خواندن نشود.
واما مجالس ختم :اولا عمده کار مداح در ختم (سوم هفتم چهلم سالگرد)به این گونه است که ابتدا به نحوی در گذشت آن مرحوم را به بازماندگانش تسلیت گفته واز حضا رمجلس تشکر کند مثلا بگوید انعقاد مجلس به مناسبت در گذشت مرحوم مغفور شادروان خلدآشیان ....می باشد که جادارد از طرف خود ویکایک شما عزیزان مصیبت وارده را به خانواده های ..... .همچنین اقازاده ها آقا... وهمسر داغدیده اش برادرانش آقا... تسلیت عرض نموده متقابلا از طرف صاحبان عزا از همه عزیزانی که از راههای دور ونزدیک قدم رنجه کردند کمال تشکر وقدردانی به عمل می آوریم در نظر داشته باشیم که ادبیات گفتاریمان کاملا صحیح باشد چون معمولا همه نوع شخصی از قبیل افراد با سواد استاد دانشگاه مهندس و.. حضور دارند نکته اینکه در بعضی مالس مستمعین چون زیادند ومی خواند زودتر بروند دنبال بهانه ای هستند تا سریعتر برخیزند معمولا در مجالس تشکر از مدم باید در آخر کار مداحی باشد والا در اول کار عده ای مردند ومجلس به هرج ومرج می افتد.حال بعد از آن مقدمه معمولا شعری در مذمت دنیا وگذرا بودن آن می خوانند (پندیات) وسپس چند بیت شعر پدر یا مادر ... می خوانیم ومیتوانیم روایتی یا حدیثی در جایگاه ومقام واحترام پدر ومادر بگوییم والبته گل کار که دشتی خوانی می باشد را بعد ازآن هرگز فراموش نکنیم وبعد با چندبیتی کوتاه از مدح مولا اگر متوفی مرد باشد یا مدح حضرت زهرا اگر زن باشد ویا امام حسین اگر متوفی هیئتی باشد بخوانیم وبا گریز کوتاه به کربلا وروضه ای(مانند:شما داغ پدر دیدید همه شمارا تسلا دادند تسلیت گفتند اما دلا بسوزه برای آن خانمی که کنار بدن بابا صدا زد بابا برخیز ببین دارن عمه ام رو تازیانه می زنند.) کار را تمام کند که البته با تک بیتی هایی مانند :
پرروانه سوخت شمع فروماند وشب گذشت ای وای من که قصه دل ناتمام ماند
کار را باتسلیت وتشکری دیگربه اتمام رساند.
نکته در مجالسی که داغ سنگین تر است مانند مجالس ختم جوان یا مجالس سوم که نسبت به هفتم وچهلم کمتر باید پندیات خواند وبیشتر اشعار مناسب با روحیه فرد مصیبت دیده مانند پدر مادر .. خوانده شود ولی در مجالسی که کمی فرد مصیبت دیده آرام تر است و باور مصیبت برایش آسان تر شده مانند سالگرد بالعکس می باشد .
نکته های ادبی :
1- بیت چیست؟
هر یک از سطرهای یک شعر، یک «بیت» نامیده می شود و واحد شعر محسوب می گردد.
2- مصراع چیست؟
هر بیت شامل دو قسمت است که هر یک از این بخشها «مصراع» نام دارد.
3- وزن چیست؟
آهنگ خاصی را که در تمامی مصراعهای یک شعر یکسان است، «وزن شعر» می نامند.
4- ردیف و قافیه را تعریف کنید؟
- به یک یا چند واژه، که به صورت کلمه ای مستقل و به یک معنی در پایان همه مصراعها تکرار شود «ردیف» گویند.
- به حروف مشترکی که در پایان واژه های یک شعر یا یک بیت تکرار شود «قافیه» و به کلماتی که این حروف مشترک در آنها آمده است «کلمات قافیه» گویند.
بقیه در ادامه مطلب
موضوعات مرتبط: آموزش مداحی
برچسب‌ها: نکات مداحینکات ادبیغزلقصیدهشعربیتمصراعمداحی
بدن انسان برای آنکه تندرست و ورزیده باشد نیاز به کارمداوم و یا ورزش مستمر دارد . با توجه به اینکه
حنجره و تارهای صوتی هم از جنس غضروف می باشند لذا همانند بدن نیاز به تمرین و ورزش مستمر دارند . برای اینکه تارهای صوتی یا به اصطلاح حنجره قوی داشته باشیم باید همانند بدن قوی هم از تغذیه سالم بهره جسته و هم اینکه از ورزش خوب و مناسب بهره ببریم .
برای مثال : برای اینکه بدن ورزیده ای داشته باشیم به بدنسازی مراجعه می کنیم و هم از راه درست می توانیم بدن و هیکل خودمون و بسازیم و هم خدای نکرده از راه غیر علمی و ...
در راه درست ورزشکار و یا بدنساز سختی تحمل می کند و کم کم و آهسته و آرام با استفاده از دمبل و هالتر و وزنه و ... و تمرین مستمر به بدنی سالم و رو فرم دست پیدا می کند اما در نوع و شکل دومش که مذموم می باشد و دارای عوارض بسیار شخص برای اینکه زودتر به شکل هیکل مورد نظر برسد از مواد شیمیایی نظیر دارو ها و قرص ها و پودر و ... استفاده می کند که یکی از عوارض آن عقیم شدن و ... است .
در ورزیده کردن حنجره و تارهای صوتی نیز چنین است . اگر شخص خواننده و مداح بتواند از راه درست وارد شود و سختی تمرین مستمر را به جان بخرد به حنجره ای قوی و روفرم دست می یابد اما اگر می خواهد سریع حنجره اش را خوب کند باید از مواد شیمیایی استفاده کند که عوارشی چون سرطان حنجره و ... را در بزرگسالی و حتی میانسالی بهمراه خواهد داشت . لذا خواهش ما از دوستان این است به هیچ و جه از تمرین دست نکشند و به طرف قرص و آمپول و ... مگر در صورت تجویز پزشک مراجعه نفرمایند .
ابتدا تمرین تنفس:
یکی از مواردی که در مداحی و خوانندگی بسیار مهم است تنفس است . مداح و خواننده نباید نفس کم بیاورد چون در این صورت ادای کلماتش بریده بریده شده و حالت و صورت خوشی نخواهد داشت.
یکی از تمرینات تنفس بدین صورت است : تا جایی که می توانیم هوا درون شکم و شش ها جمع می کنیم سپس با ادای کلمه "آ" یا "ای" یا "او" که ما به خاطر اینکه شما مداحان عزیز بتوانید ذکری بگویید و ثوابی هم برده باشید ترجیحا "یارب"و ... را پیشنهاد می کنیم بدین صورت که پس از اینکه هوا را جمع کرده و به قول علمی دم کردیم حالا آرام و یک ضرب تاجاییکه نفس داریم کلمات فوق را ادا می کنیم تا نفس ما تمام شود .
این کار را در حدود ۱۵ دقیقه ادامه می دهیم و هر روز این عمل را انجام می دهیم
این تمرین از یک تا دوماه هر رزو انجام گیرد .
و اما تمرین دوم تنفس:
یک شمع روشن و یا یک تکه کاغذ می گیریم و جلوی دهان قرار می دهیم . شکم را پر از هوا می کنیم بطوریکه شکم از هوا پر شده و بالا بیاید . بعد آرام هوا را جلوی شمع روشن یا تکه کاغذ بیرون می دهیم بصورتیکه شعله شمع کمترین تکان را بخورد. این تمرین را هم اگر هر روز انجان دهیم برای تقویت قفسه سینه و همچنین قدرت تنفس موثر می باشد.
گرم کردن حنجره و تارهای صوتی
اما برای اینکه حنجره را گرم کنیم و تمرین قوی کردن حنجره داشته باشیم . به شرح ذیل عمل می کنیم
ابتدا از پایین ترین پرده صدای خود شروع کرده و آرام حرف "آآآآآآآآآآآ" را می کشیم و حدود ۵ دقیقه در این پرده تمرین می کنیم و بع از آن به پرده بعدی رفته و همین حرف را با صدای بلند تر ادا می کنیم و بعد از ۵ دقیقه به پرده بالاتر و پرده بالا رفته و با صدای شش دانگ می خوانیم .
نکته : نوجویان عزیز توجه داشته باشند در هر پرده وقتی احساس خارش و یا سرفه در حنجره در موقع خواندن و تمرین کردیم حتما باید حنجره را استراحت داده و به پرده قبلی برگردیم و باید بدانیم که این نشان از آن دارد که حنجره ما در پرده قبلی خوب آماده و گرم نشده است.
موضوعات مرتبط: آموزش مداحی
برچسب‌ها: چگونه صدای خوبی داشته باشیم
در مقدمه این بخش توجه برادران عزیز مداح را به ارزش کار مداحی جلب می نمایم.
1) مکرر این حدیث را شنیده اید. هر کس بگریاند، گریه کند و یا خود را به گریه بزند بهشت بر او واجب است.
2) امام صادق (علیه السلام) و امام رضا (علیه السلام) علاقه بی حد و حصری به روضه اجداد خود بویژه آقا اباعبدالله الحسین (علیه السلام) داشته و مرتب مادر حسین (علیه السلام) را مورد عنایت خویش قرار می دادند که مشهورترین آنها سید حَمَیری، کُمیِت اسدی، دِعبل خُزائی می باشد.
3) صاحب جواهر (علیه الرحمه) فرمودند سه خط شعر روضه برای اهل بیت (علیه السلام) را با تمام کتب فقهی من جمله جواهر الکلام عوض می کنم.
4) هِمفر جاسوس انگلیسی در ممالک اسلامی در کتاب خاطرات خود با ترجمه دکتر محسن موید، چاپ 1361 اذعان نموده است که یکی از دشواریهای استعمار در کشورهای اسلامی بویژه کشورهای شیعه نشین برپا داشتن مراسم عزاداری امام حسین (علیه السلام) از سوی شیعه و اجتماعات بزرگ سوگواری در ماههای محرم و صفر و ایراد منظم خطابه ها و سخنرانی هایی که در تقویت و استحاکم مبانی ایمان مسلمین نقش انکارناپذیر دارند و آنان را به رفتار نیک وامی دارد. و لذا مراکز عزاداری امام حسین (علیه السلام) یا تکایا باید به ویرانه ها مبدل شود. برای این منظور اقداماتی انجام شود. که به برخی از آنها اشاره می شود.
1) وارد کردن بدعت ها و خرافات در جلسات امام حسین (علیه السلام) مثل علم های سنگین آهنی.
تذکر: علم در عزاداری از سنت های دینی و حسنه است و به شکل عمودی است و بیرق یا پرچم بر روی آن نصب می شود. منظور نویسنده از علم، علم های چند تیغه آهنی است.
2) بی محتوی ساختن نوحه ها، اشعار که باعث می شود. علما، متدینین و افراد سابقه دار در عزاداری کمتر رغبت کنند به این جلسات بروند و فقط جوانان می مانند با صدر شور و احساس آنوقت ما اهداف و برنامه های بعدی را پیاده می کنیم.
3) انتخاب وعاظ و نوحه خوانها یا تعزیه خوان هایی که سوء سابقه دارند که در نتیجه علاقه مردم به این جلسات کم می شود.
4) چاپ و نشر کتب و جزوات که حاوی اشعار بی محتوی و دون شأن اهل بیت علیهم السلام می باشد.
5) ایجاد شک و گمان نسبت به جلسات مذهبی و هرگونه جماعات دیگر در کشورهای اسلامی.
6) تبلیغ مذاهب من درآوردی برای پیروان تشیع مذهب حسین اللهی در غرب و شمال ایران مذهب علی اللهی، در طوس یا خراسان مذهب هشت امامی در اصفهان مذهب صادق اللهی.
7) تقویت غلات (جمع غلو) در شیعه به بهانه علاقه زاید الوصف به خاندان پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم)
تذکر: ائمه طاهرین (علیه السلام) بویژه امام صادق (علیه السلام) غلو را به شدت نهی نموده و یکی از خطرات دین هم محسوب می شود.
8) ایجاد ابتذال در نوحه سرائی ها و اشاعه فرهنگ غربی (سوت زدن در محافل) به بهانه جذب عده ای و صدها مواردی دیگر. مشارالیه در ادامه یادآور می شود. کتابی است در انگلیس به نام (اسلام را چگونه نابود کنیم) و آنچه در این کتاب در جهت تخریب دین بویژه در بحث عزاداری امام حسین (علیه السلام) یافته ام عالی به نظر می رسید که بهترین و عملی ترین برنامه هایی بود که من و همکارانم وظیفه داشتیم در ممالک اسلامی انجام دهیم.
گمان می کنم اهمیت جایگاه مداحی اهلبیت عصمت و طهارت (علیه السلام) در این مقال نمی گنجد و به این چند بندختم نمی شود. اما برای روشن شدن اذهان کافی به نظر می رسد. حال با توجه به حساسیت این مهم به بیان بایدها و نبایدها در مداحی آل محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) می پردازیم.
1) بیائیم دست به دست هم دهیم و همگی از اشعار خوب و پرمایه استفاده کنیم. اگر به شعرایی مثل سید حیمری، فرزدق، دعبل، کمیت و دیگر شعرا و ادبای مذهبی توجه کنیم، می بینیم سطح شعر مذهبی در گذشته خیلی بالاتر بوده و در نوع خود سخت ترین و محدودترین شعر بوده است و هر شاعری توانایی سرودن این نوع شعر را بدون کسب سرمایه های لازم علمی و معنوی نداشته است. متاسفانه شعرای خوب تا زنده اند مورد توجه قرار نمی گیرند وقتی از دنیا می روند چاپلوسی ها و تعریف و تمجید شروع می شود. مگر مرحوم شهریار را نداشتیم آنقدر مشکل داشت. شاعر را می شناسیم بواسطه صاحبخانه اش با او آشنا شده ام وقتی به دیدنش رفتم در بدترین وضع ممکن بسر می برد. همین شاعر فقط صدها بیت شعر ناب فقط برای حضرت معصومه (س) سروده است و هزاران بیت شعر برای سایر اهلبیت که حتی قدرت چاپ شعرش را ندارد. اما هر سال محرم که فرا می رسد صدها جزوه جیبی و کوچکتر با صدها عنوان دارد وارد بازار می شود.
که غیر از چند جزوه انگشت شمار بقیه اصلا قابل ارائه در مجالس اهل بیت نیست. عموم آنها توسط مداحان سرشناس خوانده و نوار و سی دی آن در سطح کشور تکثیر و در اختیار مردم است شما را به خدا چه کسی باید بهداد وضع چاپ و نشر شعر برسد. مگر نخل میثم سازگار، دل سنگ آب شد انسانی دیوان های موید، چه عیبی دارد که همه باید اشعار بی محتوی بخوانیم. می گویند مردم شعر محاوره ای فولکور (فولک ور) را بیشتر می پسندند چه کسی باید سطح فکر مردم را بالا ببرد البته در شعر محاوره ای هم ما اشعار پر محتوی و جانسوز همراه با عاطفه داریم. مثل اشعار حاج احمد آرونی، حاج قاسم ملکی، شیهد غلامعلی رجبی، جانباز عزیز محمود ژولیده حتی بعضی از اشعار حاج علی انساین و حاج غلامرضا سازگار اما همین هایی که دارای محتوی است یا خوانده نمی شود یا کمتر خوانده می شود.
مقام معظم رهبری در یکی از دیدارهای خود با مداحان فرمودند:
توصیف جسمی معصومین مثل وصف زلف و ابرو و دهان و چشم... یک طرف قضیه است مهمتر از همه ذکر معارف و فضائل اخلاقی و روحانی آنان است که لازم است بیان گردد و آن جلوه هایی از زندگی آن که به ما درس اخلاق و دین می دهد را باید بازگو گردد.
وقتی این شعر را برای یک پزشک مسیحی قرائت کردم. گفت حقیقتاً امام و پیشوای بر حق جامعه امیرالمؤمنین و همسر و فرزندان او هستند.
می زند پس لب او کاسه شیر - می کند چشم اشارت به اسیر
یا درباره حضرت زهرا (س)
این شنید ستم که آن گلدسته باغ عفاف - جامه نو را به سائل می دهد شام زفاف
این عمل ثانی ندارد در جهان بی اختلاف - جز علی که داد شمشیرش به دشمن در مصاف
فهرست مطالب
...................) Anotates (.................
1) برخی از جملات بندهای (1) و (2) و (3) از بخش سوم برگرفته از بیانات ارزشمند مقام معظم رهبری است. به لحاظ کثرت سخنان معظم له از آوردن گیومه در متن خودداری شده است.
2) این بند مربوط به بیانات مقام معظم رهبری است.
منبع:http://www.ghadeer.org
موضوعات مرتبط: آموزش مداحی
برچسب‌ها: باید ها و نباید های مداحی
در مرثیه خوانی باید حرکات روی حروف را بشناسید و به آنها توجه کامل داشته باشید. حرکات دو نوعند: حرکات کوتاه ( َ ِ ُ ) و حرکات بلند ( ). حرکات کوتاه در چند جا کشیده می شوند:.............
الف) کلمه ی دارای این حرکات در آخر مصرح باشد. مانند کلمه ی «مَن» در بیت:
بتاب ای مه تو بر کاشانة مَن که تاریک است امشب خانة مَن
ب) کلمه ی دارای این حرکات در وسط مصرع باشد و شما بخواهید مکث کنید. مانند کلمه ی«مادَر» در بیت:
متاب ای مه که تا کلثوم و زینب نبنند روی مادَر، در دل شب
حرکات بلند در شروع مطالب هیچ گونه نقشی در این مورد ندارند. اما اگر حرکات بلند در وسط یا آخر کلمه باشند، کشیده می شوند.
برای شناخت بهتر کشش حرکات به شماره های گذاشته شده روی حروف بیتهای زیر که در دو وزن کوتاه و بلند می باشند دقت کنید. البته کشش صداها به سلیقه ی خود شما هم بستگی دارد ولی باید توجه کامل به یکنواختی آنها داشته باشید.
(وزن بلند)
یا رب از دلهای ما، نور محبت را مگیر
این تجمع این توسل، این ارات را مگیر
هستی ما بستگی دارد، به عشق اهل بیت
3 2 3 2 4
هرچه می خواهی بگیر، اما ولایت را مگیر
* * *
(وزن کوتاه)
تمام لذّت عمرم، به این است
که مولایم امیرالمؤمنین است
در ضمن توجه داشته باشید که در بعضی سبکها مانند سبک دشتی و مختاباد اصول رعایت نمی شود بلکه علامتهای قبل وبعد از حرکات بلند هم کشیده می شوند.
تذکر: واژه هایی مانند «به، از، که و...» که خود معنی مستقلی ندارند و فقط به وسیله ی آنها جمله مفهوم پیدا می کند به هیچ وجه کشیده نمی شوند.
منبع:http://www.amozeshmadahi.blogfa.com
فنون مداحی
این بخش از نظر آموزشی بسیار مهم و ارزشمند است. و لذا در خواست داریم که به دقت مطالعه و در مجالس به کار برده شود. تا همه دریابیم با رعایت نکات فنی در مداحی مجالس اهل بیت (علیهم السلام) زیبا و جذاب خواهد بود. و هیئت ها از بی نظمی و پریشانی نجات پیدا خواهند کرد. این خواسته استعمار است که در جلسات روضه هر کس هر شکلی خواست مداحی کند هر چیزی دلش می خواهد بخواند. ما معتقدیم اهل بیت (علیه السلام) منشأ و بنیانگذار نظم و برنامه هستند. از وصایای مهم امیرالمونین علی (علیه السلام) نظم است. فنون مداحی یکی از امتیازات آن نظم بخشیدن به جلسات مداحی و روضه و در نتیجه منظم شدن هئیت می شود. و هر جا که نظم حاکم شد یادگیری و شعور بالا خواهد رفت.
در این بخش بر آنیم تا فنون زیر را تشریح نمائیم.
1) فن مجلس خوانی (مجلس شاعرانه و مجلس عالمانه)
2) فن بین المجلس خوانی
3) نوحه خوانی
4) دم خوانی
5) واحد خوانی
6) بحر طویل خوانی
7) زمینه خوانی
8) شور خوانی
9) شرر پاشی یا تکه خوانی
10) قصیده خوانی
11) مثنوی خوانی
12) دکلمه خوانی
13) مرصع خوانی
14) خود خوانی
15)ردیف خوانی
16) غریب خوانی
17) چارپایه خوانی
18) تازه خوانی
19) فن گریز یا پل سازی
1) مجلس خوانی
همانطور که در مقدمه این بخش ذکر شد مجلس خوانی دو گونه است.
الف: مداحی شاعرانه
بعد از اینکه مداح موضوع مداحی را انتخاب کرده که در چه موضوع یا محوری مدح و مرثیه یا شعر و سخنی اجرا کند به مرحله اجرا، می رسد. مداحی شاعرانه از اول با شعراست و موضوعات مهم و جالب و ادبی مورد توجه قرار می گیرد. و اجرای شعر با شواهد داستان و صحنه سازی و معنی کردن و مثال آوردن، تفسیر آمیخته با هنرها و شاهکارها و مضامین و زیبایی های ادبی بوده و موضوعات در ادبیات شعر گاهی در هر مصراع پراکنده و مختلف است. به انتخاب بیان، تفهیم، حسن سلیقه بسیار دیده و شنیده ایم. که مداحی با بیان جذاب یک موضوع و شعر و مضمون حساس و آتشین داشته ولی به علت عدم جذابیت بیان نتوانسته است تاثیر بگذارد. و لذا به همین علت مضمون را هم ضایع ساخته است.
ب: مداحی عالمانه
در اینگونه مداحی شروع مجلس بیشتر با استفاده از دعا، زیارت، خطبه، یا اشعار عربی یا روایات ولایی یا احادیث متناسب موضوع آغاز می شود. در این بخش از روایات جذاب استفاده می شود وقتی به روضه می رسیم. حالات و عواطف و احساسات به حد شورانگیز می رسد. در مداحی عالمانه بیان و تاثیر و انتخاب زیبایی های گفتاری بیشتر پیرامون محورهای علمی، تاریخی، روایی و اخباری بوده و رساندن معارف و پیام و درس مکتبی در نظر مداح است که با زبان شعر و مرثیه بیان می شود. در مرثیه بیشتر از مقاتل عربی هستند استفاده می شود.
مضامین باید بر گرفته از روایات، احادیث، اخبار تاریخی باشد. در مداحی شاعرانه مداح راحتر و آزاداتر است ولی در مداحی عالمانه مداح باید در احادیث و اخبار و روایات کم و زیاد یا غلو نکند. از معصومین (علیهم السلام) سخنی بدون مدرک و شبهه ناک نقل نکند و قدرت استنباط داشته باشد.
در مداحی شاعرانه اگر مداح مطالعه و سرمایه معلوماتی در مقاتل نداشته باشد با توضیح شعر مرثیه می تواند مجلس داری نماید. اما در مداحی عالمانه گفته ها عمیق تر و تحقیقی و کامل تر بیان شده و از حدی که در شعر به آن اشاره شده فراتر می رود. وقتی سخن به این جایگاه می رسد باید بگوئیم که مداحی یک مکتب است که معرفی آن هنر و هنرمند می خواهد.
2) فن بین المجلس خوانی
همانطور که از عنوان بحث مشخص می شود در این قسمت مداح خود آغاز کننده نیست. بلکه بین مجلس از مداح یا سخنران مجلس را تحویل می گیرد. و چند درجه دارد.
الف) بلافاصله بعد از واعظ اگر مجلس گرم و آماده است و سخنران روضه خوان و مرثیه خوان قهار باشد دیگر نیاز به مقدمه چینی نیست و باید در همان حال مجلس را اداره کند.
ب) در بین دعا یا زیارت با ترجمه قسمتی از آن شعر یا روضه مناسب آن را انتخاب کرده که با شور و حال خاص خوانده می شود.
ج) بعد از مداح دیگری مجلس را تحویل گرفته به همان شکل بند الف باید ادامه دهد. اگر واعظ یا مداح قبلی مجلس را به حد اوج شور و حال نرسانده اند در اینجا اگر مداح می تواند با فرود آمدن مجلس را گرمی بخشد مقدمه چینی آن هم با شعر خوب مانعی ندارد.
د) بعد از مداحی مجلس را تحویل میگیریم که وارد نوحه شده ما در اینجا باید واحد را شروع کنیم یا اگر نوحه به همان سبک داریم. یک یا دو بند و سپس واحد را ادامه دهیم.
ه) مداح قبل واحد را شروع می کند مداح بعد باید به همان سبک واحد بخواند که البته در این خصوص در ردیف خودی بیشتر بحث خواهیم کرد.
و) مداح قبل تمام مجلس را خود اداره می کند یعنی شروع، مرثیه، زمینه، نوحه، واحد و شور. سپس مداح بعد وارد می شود اینجا باید بسیار کوتاه در سه تا پنج دقیقه در شور و حال و اشعار طوفانی مجلس را ادامه و سریع به دعا ختم شود. چون معمولاً بعد از روضه و سینه زنی و شور کمتر افراد به روضه پایان مجلس توجه دارند البته این در همه مجالس یکسان نمی باشد. برخی از مجالس مثل بازار هیئت های قدیمی بیشتر به روضه آخر مجلس علاقه دارند.
تذکر 1: بندهای مذکور در مجالس مدح هم کارائی دارد. و عزیزان باید در مولودی خوانی هم این قواعد را سر لوحه قرار دهند.
تذکر 2: مداحان کار کشته در هر که مجلس را به آنها تحویل دهیم با خواندن چند بیت یا با سخنی یا شوری مجلس را به دلخواه به اوج یا فرود می آورد. که این کار هر کسی نیست.
بقیه در ادامه ی مطلب
موضوعات مرتبط: آموزش مداحی
برچسب‌ها: قواعد مداحیآموزش مداحی
در مرثیه خوانی باید حرکات روی حروف را بشناسید و به آنها توجه کامل داشته باشید. حرکات دو نوعند: حرکات کوتاه ( َ ِ ُ ) و حرکات بلند ( ). حرکات کوتاه در چند جا کشیده می شوند:.............
الف) کلمه ی دارای این حرکات در آخر مصرح باشد. مانند کلمه ی «مَن» در بیت:
بتاب ای مه تو بر کاشانة مَن که تاریک است امشب خانة مَن
ب) کلمه ی دارای این حرکات در وسط مصرع باشد و شما بخواهید مکث کنید. مانند کلمه ی«مادَر» در بیت:
متاب ای مه که تا کلثوم و زینب نبنند روی مادَر، در دل شب
حرکات بلند در شروع مطالب هیچ گونه نقشی در این مورد ندارند. اما اگر حرکات بلند در وسط یا آخر کلمه باشند، کشیده می شوند.
برای شناخت بهتر کشش حرکات به شماره های گذاشته شده روی حروف بیتهای زیر که در دو وزن کوتاه و بلند می باشند دقت کنید. البته کشش صداها به سلیقه ی خود شما هم بستگی دارد ولی باید توجه کامل به یکنواختی آنها داشته باشید.
(وزن بلند)
یا رب از دلهای ما، نور محبت را مگیر
این تجمع این توسل، این ارات را مگیر
هستی ما بستگی دارد، به عشق اهل بیت
3 2 3 2 4
هرچه می خواهی بگیر، اما ولایت را مگیر
* * *
(وزن کوتاه)
تمام لذّت عمرم، به این است
که مولایم امیرالمؤمنین است
در ضمن توجه داشته باشید که در بعضی سبکها مانند سبک دشتی و مختاباد اصول رعایت نمی شود بلکه علامتهای قبل وبعد از حرکات بلند هم کشیده می شوند.
تذکر: واژه هایی مانند «به، از، که و...» که خود معنی مستقلی ندارند و فقط به وسیله ی آنها جمله مفهوم پیدا می کند به هیچ وجه کشیده نمی شوند.
منبع:http://www.amozeshmadahi.blogfa.com
فنون مداحی
این بخش از نظر آموزشی بسیار مهم و ارزشمند است. و لذا در خواست داریم که به دقت مطالعه و در مجالس به کار برده شود. تا همه دریابیم با رعایت نکات فنی در مداحی مجالس اهل بیت (علیهم السلام) زیبا و جذاب خواهد بود. و هیئت ها از بی نظمی و پریشانی نجات پیدا خواهند کرد. این خواسته استعمار است که در جلسات روضه هر کس هر شکلی خواست مداحی کند هر چیزی دلش می خواهد بخواند. ما معتقدیم اهل بیت (علیه السلام) منشأ و بنیانگذار نظم و برنامه هستند. از وصایای مهم امیرالمونین علی (علیه السلام) نظم است. فنون مداحی یکی از امتیازات آن نظم بخشیدن به جلسات مداحی و روضه و در نتیجه منظم شدن هئیت می شود. و هر جا که نظم حاکم شد یادگیری و شعور بالا خواهد رفت.
در این بخش بر آنیم تا فنون زیر را تشریح نمائیم.
1) فن مجلس خوانی (مجلس شاعرانه و مجلس عالمانه)
2) فن بین المجلس خوانی
3) نوحه خوانی
4) دم خوانی
5) واحد خوانی
6) بحر طویل خوانی
7) زمینه خوانی
8) شور خوانی
9) شرر پاشی یا تکه خوانی
10) قصیده خوانی
11) مثنوی خوانی
12) دکلمه خوانی
13) مرصع خوانی
14) خود خوانی
15)ردیف خوانی
16) غریب خوانی
17) چارپایه خوانی
18) تازه خوانی
19) فن گریز یا پل سازی
1) مجلس خوانی
همانطور که در مقدمه این بخش ذکر شد مجلس خوانی دو گونه است.
الف: مداحی شاعرانه
بعد از اینکه مداح موضوع مداحی را انتخاب کرده که در چه موضوع یا محوری مدح و مرثیه یا شعر و سخنی اجرا کند به مرحله اجرا، می رسد. مداحی شاعرانه از اول با شعراست و موضوعات مهم و جالب و ادبی مورد توجه قرار می گیرد. و اجرای شعر با شواهد داستان و صحنه سازی و معنی کردن و مثال آوردن، تفسیر آمیخته با هنرها و شاهکارها و مضامین و زیبایی های ادبی بوده و موضوعات در ادبیات شعر گاهی در هر مصراع پراکنده و مختلف است. به انتخاب بیان، تفهیم، حسن سلیقه بسیار دیده و شنیده ایم. که مداحی با بیان جذاب یک موضوع و شعر و مضمون حساس و آتشین داشته ولی به علت عدم جذابیت بیان نتوانسته است تاثیر بگذارد. و لذا به همین علت مضمون را هم ضایع ساخته است.
ب: مداحی عالمانه
در اینگونه مداحی شروع مجلس بیشتر با استفاده از دعا، زیارت، خطبه، یا اشعار عربی یا روایات ولایی یا احادیث متناسب موضوع آغاز می شود. در این بخش از روایات جذاب استفاده می شود وقتی به روضه می رسیم. حالات و عواطف و احساسات به حد شورانگیز می رسد. در مداحی عالمانه بیان و تاثیر و انتخاب زیبایی های گفتاری بیشتر پیرامون محورهای علمی، تاریخی، روایی و اخباری بوده و رساندن معارف و پیام و درس مکتبی در نظر مداح است که با زبان شعر و مرثیه بیان می شود. در مرثیه بیشتر از مقاتل عربی هستند استفاده می شود.
مضامین باید بر گرفته از روایات، احادیث، اخبار تاریخی باشد. در مداحی شاعرانه مداح راحتر و آزاداتر است ولی در مداحی عالمانه مداح باید در احادیث و اخبار و روایات کم و زیاد یا غلو نکند. از معصومین (علیهم السلام) سخنی بدون مدرک و شبهه ناک نقل نکند و قدرت استنباط داشته باشد.
در مداحی شاعرانه اگر مداح مطالعه و سرمایه معلوماتی در مقاتل نداشته باشد با توضیح شعر مرثیه می تواند مجلس داری نماید. اما در مداحی عالمانه گفته ها عمیق تر و تحقیقی و کامل تر بیان شده و از حدی که در شعر به آن اشاره شده فراتر می رود. وقتی سخن به این جایگاه می رسد باید بگوئیم که مداحی یک مکتب است که معرفی آن هنر و هنرمند می خواهد.
2) فن بین المجلس خوانی
همانطور که از عنوان بحث مشخص می شود در این قسمت مداح خود آغاز کننده نیست. بلکه بین مجلس از مداح یا سخنران مجلس را تحویل می گیرد. و چند درجه دارد.
الف) بلافاصله بعد از واعظ اگر مجلس گرم و آماده است و سخنران روضه خوان و مرثیه خوان قهار باشد دیگر نیاز به مقدمه چینی نیست و باید در همان حال مجلس را اداره کند.
ب) در بین دعا یا زیارت با ترجمه قسمتی از آن شعر یا روضه مناسب آن را انتخاب کرده که با شور و حال خاص خوانده می شود.
ج) بعد از مداح دیگری مجلس را تحویل گرفته به همان شکل بند الف باید ادامه دهد. اگر واعظ یا مداح قبلی مجلس را به حد اوج شور و حال نرسانده اند در اینجا اگر مداح می تواند با فرود آمدن مجلس را گرمی بخشد مقدمه چینی آن هم با شعر خوب مانعی ندارد.
د) بعد از مداحی مجلس را تحویل میگیریم که وارد نوحه شده ما در اینجا باید واحد را شروع کنیم یا اگر نوحه به همان سبک داریم. یک یا دو بند و سپس واحد را ادامه دهیم.
ه) مداح قبل واحد را شروع می کند مداح بعد باید به همان سبک واحد بخواند که البته در این خصوص در ردیف خودی بیشتر بحث خواهیم کرد.
و) مداح قبل تمام مجلس را خود اداره می کند یعنی شروع، مرثیه، زمینه، نوحه، واحد و شور. سپس مداح بعد وارد می شود اینجا باید بسیار کوتاه در سه تا پنج دقیقه در شور و حال و اشعار طوفانی مجلس را ادامه و سریع به دعا ختم شود. چون معمولاً بعد از روضه و سینه زنی و شور کمتر افراد به روضه پایان مجلس توجه دارند البته این در همه مجالس یکسان نمی باشد. برخی از مجالس مثل بازار هیئت های قدیمی بیشتر به روضه آخر مجلس علاقه دارند.
تذکر 1: بندهای مذکور در مجالس مدح هم کارائی دارد. و عزیزان باید در مولودی خوانی هم این قواعد را سر لوحه قرار دهند.
تذکر 2: مداحان کار کشته در هر که مجلس را به آنها تحویل دهیم با خواندن چند بیت یا با سخنی یا شوری مجلس را به دلخواه به اوج یا فرود می آورد. که این کار هر کسی نیست.
بقیه در ادامه ی مطلب
موضوعات مرتبط: آموزش مداحی
برچسب‌ها: قواعد مداحیآموزش مداحی
